КулЛиб - Классная библиотека! Скачать книги бесплатно
Всего книг - 713023 томов
Объем библиотеки - 1403 Гб.
Всего авторов - 274606
Пользователей - 125091

Новое на форуме

Новое в блогах

Впечатления

Влад и мир про Шенгальц: Черные ножи (Альтернативная история)

Читать не интересно. Стиль написания - тягомотина и небывальщина. Как вы представляете 16 летнего пацана за 180, худого, болезненного, с больным сердцем, недоедающего, работающего по 12 часов в цеху по сборке танков, при этом имеющий силы вставать пораньше и заниматься спортом и тренировкой. Тут и здоровый человек сдохнет. Как всегда автор пишет о чём не имеет представление. Я лично общался с рабочим на заводе Свердлова, производившего

  подробнее ...

Рейтинг: +1 ( 1 за, 0 против).
Влад и мир про Владимиров: Ирландец 2 (Альтернативная история)

Написано хорошо. Но сама тема не моя. Становление мафиози! Не люблю ворьё. Вор на воре сидит и вором погоняет и о ворах книжки сочиняет! Любой вор всегда себя считает жертвой обстоятельств, мол не сам, а жизнь такая! А жизнь кругом такая, потому, что сам ты такой! С арифметикой у автора тоже всё печально, как и у ГГ. Простая задачка. Есть игроки, сдающие определённую сумму для участия в игре и получающие определённое количество фишек. Если в

  подробнее ...

Рейтинг: 0 ( 0 за, 0 против).
DXBCKT про Дамиров: Курсант: Назад в СССР (Детективная фантастика)

Месяца 3-4 назад прочел (а вернее прослушал в аудиоверсии) данную книгу - а руки (прокомментировать ее) все никак не доходили)) Ну а вот на выходных, появилось время - за сим, я наконец-таки сподобился это сделать))

С одной стороны - казалось бы вполне «знакомая и местами изьезженная» тема (чуть не сказал - пластинка)) С другой же, именно нюансы порой позволяют отличить очередной «шаблон», от действительно интересной вещи...

В начале

  подробнее ...

Рейтинг: +2 ( 2 за, 0 против).
DXBCKT про Стариков: Геополитика: Как это делается (Политика и дипломатия)

Вообще-то если честно, то я даже не собирался брать эту книгу... Однако - отсутствие иного выбора и низкая цена (после 3 или 4-го захода в книжный) все таки "сделали свое черное дело" и книга была куплена))

Не собирался же ее брать изначально поскольку (давным давно до этого) после прочтения одной "явно неудавшейся" книги автора, навсегда зарекся это делать... Но потом до меня все-таки дошло что (это все же) не "очередная злободневная" (читай

  подробнее ...

Рейтинг: +1 ( 1 за, 0 против).
DXBCKT про Москаленко: Малой. Книга 3 (Боевая фантастика)

Третья часть делает еще более явный уклон в экзотерику и несмотря на все стсндартные шаблоны Eve-вселенной (базы знаний, нейросети и прочие девайсы) все сводится к очередной "ступени самосознания" и общения "в Астралях")) А уж почти каждодневные "глюки-подключения-беседы" с "проснувшейся планетой" (в виде галлюцинации - в образе симпатичной девчонки) так и вообще...))

В общем герою (лишь формально вникающему в разные железки и нейросети)

  подробнее ...

Рейтинг: +1 ( 1 за, 0 против).

Курапаты [Зянон Пазняк] (fb2) читать постранично


 [Настройки текста]  [Cбросить фильтры]

Курапаты
Зянон Пазняк, Яўген Шмыгалёў, Мікола Крывальцэвіч, Алег Іоў


Прадмова


Гэты зборнік склалі мае сябры зь іхнай ласкавай ініцыятывы й клопату. З чаго я ім вельмі ўдзячны, асабліва шаноўнай спадарыні Валянціне Трыгубовіч, спадару Вячаславу Вайткевічу, паважаным Юрасю Хадыку, Міхасю Ткачову, Валянціну Голубеву, Вінцуку Вячорку і ўсім тым, хто так ці інакш прычыніўся да гэтага выданьня. Разумею, што трэба было б напісаць новае, падрабязна і даўно. Але, на жаль, абставіны бываюць часам мацнейшыя за патрэбы. Дык няхай жа тады хоць незабытае старое нагадае яшчэ аб мінулым.

Час і падзеі бягуць цяпер так хутка і спрасавана, што няма калі азірнуцца, задумацца, як раней, над сваім жыцьцём у хвіліны мэлянхоліі й задуменьня. Карціны юнацтва й дзяцінства... Не ўспамінаю падзей. Але, як цяпер, усплываюць мне ўваччу месяц травень і Боскія дні. Што было? Не памятяю. Была цішыня. Распускалася хвоя лістоўніц перад хатай, падмецены чыста, пасыпаны жоўтым пясочкам дарожкі і граюць арганы ў касьцеле. Урачыстыя галасы. І воблакі над крыжамі...

Гэта Бацькаўшчына мая мілая. Далёкая-далёкая ў жоўтым сьвятле. Ты мроілася мне потым у Курапатах у чужой магіле - гэтыя карціны. Мо таму, што сьвежы пясочак на сьцежках. Асацыяцыі. Мо таму, што жаночыя валасы пад прастрэленымі чарапамі сьветлыя, нібы лён. Я памятяю нават іхны пах у далёкія Боскія дні пад лістоўніцай - пах півоні і смольнай кары. Чыё застрэлілі юнацтва? Адно, другое... пятае... - юнацтва маёй зямлі. Не забуду і не дарую.

Вось прастрэленая галава ў акулярах. Пільна ўглядаюся. Мой дзед Ясь таксама насіў акуляры. Можа ён? Нічога дзіўнага, што я так думаў. У Быкаўні пад Кіевам знайшлі ў магіле падпісаны муштук брата Янкі Брыля. Апазналі аднаго зь мільёнаў. Вось грабеньчык. Прамываю - і ў касым сьвятле ледзь бачныя драпінкі літар. Нехта перад сьмерцю выдрапаў на расчосцы, што цяжка яму было ў гэты дзень - расплакаўся. Уяўляю гэтага няшчаснага і думаю: scipta manent - напісанае застаецца. Праўду казалі рымляне.

Пачатак 70-х гадоў. Я жыў тады на ўскраіне Менска недалёка ад вёскі Зялёны Луг. Тады ўпершыню даведаўся пра расстрэлы на Бродзе (у Курапатах). Мясьціна ўразіла.

А на двары стаяла такое ліпкае камуністычнае задушша, што не вытрымлівалі нэрвы. Цынічна глуміліся з мовы й культуры, разбуралі старыя будынкі, цэрквы, гістарычныя вуліцы й кварталы, віжавала розная партыйная нечысьць - машэравы ды сурганавы, марцалевы ды паўлавы. Колькі зла, колькі бяды зрабілі яны Беларусі. Колькі самадурства. Тагачасны першы сакратар ЦК КПБ Машэраў пакляўся зьнішчыць старажытную вуліцу Нямігу ў Менску. Пакляўся - і зьнішчыў разам з усёй гістарычнай забудовай. Пачварныя вобразы, вартыя герояў Салтыкова-Шчадрына. Улада іх тады была бязьмежнай.

У тых умовах публічна раскрыць таямніцу Курапатаў было б злачынствам. Зьнішчылі б, як Нямігу, і абылгалі б усё. Дзякуй Богу, ніякіх ілюзіяў адносна камуністычнай нелюдзі ў мяне ніколі не было. Але ішлі гады і жыць было нязносна. Перадумана тысячу плянаў у бяссонныя ночы. Хацелася паставіць на тым месцы крыж у памяць па забітых. Мы абмяркоўвалі нават гэта са Шмыгалёвым, сябрам маім па таямніцы. Але што азначала паставіць крыж у тыя часы? Яго тут жа сьпілавалі б па загадзе райкаму. І хто б яго асьвяціў!?

Асеньнімі начамі, калі за шыбамі дождж, уяўлялася мне ў цемнаце, што вось даведаюцца ўсе людзі пра Курапаты і голасна ўсплачуць па нявінна забітых, і задумаюцца, і азірнуцца навокал. І спадуць бальшавікі і рассыплюцца, як гліна, і адродзіцца Беларусь. А на дарозе мільёны людзей падымуць на руках крыж пакуты і панясуць яго ў Курапаты, паставяць і пасьвяцяць навідавоку, сказаўшы праўду. Мне ўяўлялася працэсія з харугвамі і сьцягамі беларускімі - "А хто там ідзе ў агромністай такой грамадзе - беларусы".

29 кастрычніка 1989 году ўсё, што мроілася мне ў духаце 70-х, спраўдзілася да драбніц.

Дзясяткі тысячаў людзей пад харугвамі й беларускімі сьцягамі прайшлі праз горад, прынесьлі на руках сямімэтровы крыж пакуты, паставілі ў Курапатах і асьвяцілі з сьвятарамі.

Гэта незвычайна і ўспрымаецца як цуд. Ня ведаю толькі, ці паўтараюцца цуды. Бо цяпер уяўляюцца мне ў час маўчаньня дзе-небудзь у аўтобусе па дарозе ў Вільню ці Беласток, што Беларусь вольная, незалежная і заможная дзяржава. Паўсюдна гучаць нашы беларускія песьні і мова. Прыгожыя хораша апранутыя людзі ўсьміхаюцца і весяляцца. У нас дагледжаныя, акуратныя і багатыя гарады, роўныя, шырокія дарогі з прысадамі, чыстыя рэкі, шматлюдныя вёскі, выштукаваныя хаты. Няма п'яных, не чуваць бруднай расейскай лаянкі й хамства. Усюды пускаюць. Усё ёсьць.

Ня ведаю таксама, ці запісана гэта ўсё ўбачыць у маім лёсе. Але што яно спраўдзіцца скора - не сумняваюся.

Даўно завершаны дасьледаваньні па Курапатах, скончана і змаганьне за праўду. Ісьціна запанавала. Сабраны вялізны фактычны й псыхалягічны матэрыял. Ён так і просіцца ў кнігу. Аднак кніга не напісаная, нягледзячы на