Настальгія па вечнасьці [Юрась Півуноў] (fb2) читать постранично, страница - 7

часам адчуваеш, што ты не адзінокі, з табой яшчэ і твой двайнік, але зь іншым унутраным складам душы. Пэўна ж, так яно й ёсьць. І гэта ня толькі ў духоўным сьвеце, але і ў фізічным (матэрыяльным). Можа, адсюль і супярэчлівасьць людскіх учынкаў…

ВЕЧАР

Павольна каціўся за небакрай ружовы мячык сонца. Невялічкая хмарка, што плыла над ім, нагадвала птушку, якая адбілася ад чарады і цяпер імчыць наперад у імкненьні хутчэй дагнаць сваіх.

Насустрач сонцу з-за небасьхілу выплывала агромністая, амаль на ўвесь небакрай, лілова-шэрая ў промнях вечаровага сонца, хмара. Зь ёю разам на горад нясьпешна апускалася ноч, несучы на Зямлю таямнічы й загадкавы подых Сусьвету.

У гэты час звычайна прызначаюць спатканьні каханым. Напэўна, таму, што каханьне і ёсьць самая вялікая таямніца.

ДОЖДЖ

Люблю дождж. Асабліва летні, цёплы. Кроплі на сваім шляху да зямлі натыкаюцца на дахі дамоў, вершаліны дрэў, машыны, парасоны, зь якімі вечна кудысьці сьпяшаюцца людзі.

Кроплі б’юць па асфальце і зьбягаюцца ў ручайкі вясёлкавага колеру (верная прыкмета цывілізацыі), імкнучыся хутчэй змыць бруд з твару зямлі.

Пад дажджом выпростваецца трава, становіцца ярка-зялёнай, з празрыстымі пацеркамі на сьцяблінках. Дрэвы з удзячнасьцю і задавальненьнем шапочуць чыстаю, мокраю лістотай, нібыта кажучы: “…нарэшце… нарэшце… дождж… дождж…”

Паветра пасьля дажджу чыстае, прапітанае пахамі зямлі. Ды й сама Зямля ўяўляецца ня йнакш, як маладой прыгожай жанчынай.

У КОЖНАГА СВОЙ СЬВЕТ

Кожны чалавек стварае ў сваёй кватэры або хаце асабісты сьвет. Чалавек заўсёды жыве ў гэтым сьвеце, нават калі ён на працы, у адпачынку ці ў аўтобусе, цягніку або ў дарозе; у думках ён заўсёды дома… Безумоўна, гэты дом і гэты сьвет не заўсёды цёплы і ўтульны, калі чалавек адзінокі, калі ў яго няма каханага чалавека. І тады гэты дом падобны на сьвет бяз сонца.

ТРАВЕНЬСКІ ДОЖДЖ

У пакоі становіцца цёмна, нібы зьмярканьнем, ад вялікай шэрай хмары, і хутка па падваконьні бомкаюць буйныя кроплі дажджу, пырскі ад якіх трапляюць на шыбу, пакідаючы на ёй сьлед свайго кароткага жыцьця — жыцьця ад хмары-матулі да зямлі-красуні. Срэбна-прамяністыя дажджынкі скачуць па даху, шапацяць у лістоце дрэў, сьмела ныраючы ў шматлікія азяркі-калюжкі, якія сабраліся ад гэтага шчодрага і цёплага дажджу.

Усё жывое на зямлі радуецца гэтаму травеньскаму навальнічнаму дожджыку: бярозкі-прыгажуні і рабінкі-сястрычкі, стройныя клёны і пяшчотныя жаноцкія вербачкі-дзевачкі, і нават стары мажны волат-дуб на ўзгорку, і той нібы маладзее і выпроствае свае пакручастыя галіны зь лісточкамі-дубочкамі насустрач празрыстым, звонкім дажджынкам-дзяўчынкам. Зямля ўдзячна ўбірае жыватворную вадзіцу, каб потым спаўна аддаць яе ўжо сваімі гаючымі сокамі ўсяму жывому.

ПТУШЫНАЯ ЦЫВІЛІЗАЦЫЯ

Людзі ўвесь час шукаюць нейкія незямныя цывілізацыі, не заўважаючы, што на Зямлі яны існуюць побач з намі.

Паглядзіце наўкола, на птушынае царства. Хіба нельга сказаць, што ў іх ня толькі свае гнёзды, але і свая мова, свае звычаі, урэшце, сваё грамадства. Дык хіба ж гэта не цывілізацыя?

НАВАЛЬНІЦА

…Здалёк паплылі хмаркі-аблачынкі, па вершалінах дрэў пранёсься вецер-сполах… І вось вялізная, фіялетава-шэрая хмара-пачвара наплывае на вёску. Уздымаецца вецер-паземнік і долу ляцяць першыя буйныя кроплі-дажджынкі. Яшчэ раз грозна ўздыхае хмарына і ўжо, здаецца, уся прастора, увесь сьвет апанаваны дажджавою навалай…

Лье моцны дождж, а адзін пеўнік-падлетак ходзіць па двары — хоць бы што яму. Можа, гэтаксама, як і я — любіць дождж? Памятаю ў дзяцінстве: як пачынаецца дождж, дык я выходжу з дому і — альбо блукаю пад дожджыкам па лужынах, альбо, схаваўшыся дзе-небудзь пад страхою, дыхаю чысьцюткім, вільготным паветрам, што поўніцца пахамі зямлі і ўсяго зямнога…

Пасьвятлела, дождж паменшаў і паступова сьціх зусім, пакінуўшы азёры-лужынкі ды на галінках дрэў — празрыстыя кроплі-сьлязінкі.

…Невялічкі прасьвет і … новая хмара, і моцны, зноў як зь вядра, дождж. Раздажджылася… Аблачыны-хмары шпарка плывуць чарадою на захад. Дзесьці ў нетрах нябёсаў грукоча-імчыць Перунова калясьніца — палымнеюць час ад часу прывідным бляскам маланкі…

На бярвеньні ўладкаваліся жоўтыя гарбузы-пузацікі. Паклала іх маці дасьпяваць, а тут дождж… Ну і няхай памыюцца.

На падворку сьветла больш-менш, а вось на лузе, за рэчкай, суцэльная шэрая дажджавая заслона.

Плача восень дажджом верасьнёўскім на хаўтурах па леце мінулым…

ПРАМЕНЬ ЖЫЦЬЦЯ

Што ёсьць наш зямны век?

Як сонечны прамень — залятае раніцою ў пакой, жыве ў ім, рухаючыся па сьцяне, а надвячоркам зьнікае ў прасторы, гэтак і чалавек — зьяўляецца ў гэты сьвет, жыве ў пакутах, радасьцях (гэта ўжо каму колькі й чаго наканавана), ды ўрэшце пакідае грэшную зямельку.

НАСТАЛЬГІЯ ПА ВЕЧНАСЬЦІ

…Лістападаўскі вечар. За вакном шамаціць халодны