երկու արև [Egretta Garzetta] (fb2) читать онлайн

Egretta Garzetta երկու արև

Գալի՜ս էին, անվե՜րջ գալիս էին։ Արմենը ծանր շնչեց։ Վերնաշապիկը արյունոտ էր։ Ու դա իր արյունը չէր։

Ինքնաթիռով պիտի գար, սակայն տոմս չլինելու պատճառով համաձայնվեց մեկնել ավտոբուսով։ Արդեն Հայաստանում էին, հայկական հողի վրա, ու կատարվեց այն ինչ հետո ոչ մեկը բացատրել չկարողացավ։ Երբ աչքերը բացեց, մշուշոտ հայացքով ընկալեց, որ գտնվում է ավտոբուսից դուրս հողի վրա, կողքին մի երիտասարդ էր պառկել։ Աչքերը փակեց։ Շտապ օգնության մեքենաներով իրեն ու մնացած ուղևորներին տեղափոխեցին մոտակա հիվանդանոց։ Պարզվեց որ ուղեղի ցնցումից բացի ինքը ուրիշ ոչ մի լուրջ վնասվածք չունի։ Կինն ու որդին Երևանից գալիս էին։

Հիվանդանոցի երկար միջանցքում մարդաշատ էր։ Հետաքրքիր է ինչպես է իր կողքը նստած տղան։ Շատ համակրելի ու հաճելի անձնավորություն։ Վեց ժամ լինելով իրար կողք՝ հասցրին ծանոթանալ։

Արմենը նայեց վերնաշապիկի ալ ու նույնիսկ սևացած կետերին՝ սա Կամոյի արյունն էր։ Բժիշկները իրեն կարգադրել էին մնալ հիվանդասենյակում, սակայն չէր կարող այնտեղ նստել ու եկել կանգնել էր Կամոյի դռան դիմաց։ Ինչքան սպասեց այնքան ժամանակը կամաց առաջ գնաց։ Ոչ մեկը դուրս չէր գալիս։ Չլինի թե՞․․․ չէ՛, չի կարող պատահել․․․ գնաց նստեց աթոռին, սակայն չհամբերեց, նորից ոտքի ելավ։ Ինչպե՞ս է այդ տղան։ Քանի՞ տարեկան էր, քսանչորս կարծես։ Զբաղվում է երաժշտությամբ, ընկերների հետ ունեն խմբակ, երգում է ու նվագում։ Արմենը նորից նստավ, փակեց աչքերը, զգում էր նմանություն իրենց մեջ։ Չէ որ ինքն էլ երգում․․․ ժամանակի՜ն․․․ երբ տասնյոթ տարեկան էր․ ու երբ դպրոց էր ավարտում, հայրը ստիպեց ընդունվել տնտեսական։ «Երգը արհեստ չի»։ Իսկ այս տղային հենց հայրն էր աջակցում ու քաջալերում։ Նախանձվե՞ց երիտասարդին։ Ո՛չ։ Ընդհակառակը, ուրախացավ, որ աշխարհում կան հայրեր, որոնք նեցուկ են դառնում որդիների երազանքներին։ Իսկ ի՜ր հայրը․․․ ու՞ր է հիմա․․․ գնաց խոպան ու կորավ․․․ հայտնի էլ չի կենդանի՞ է, թե՝ ո՛չ․․․

Վերջապես դռները բացվեցին ու բժիշները դուրս եկան։

–Դու՞ք․․․ այստեղ ի՞նչ եք անում․․․ ինչու պալատում չե՞ք․․․

–Ինչպե՞ս է նա։ Վիրահատությունը վաղուց վերջացել է։ Բերել եք պալատ, դուրս չեք գալիս։ Ինչպե՞ս է Կամոն,—հարցերին հարցով պատասխանեց Արմենը։

–Կապրի։ Գնացե՛ք ձեր պալատ,—կարգադրեց բժիշկը ու դարձավ բուժքրոջը,—ուղեկցե՛ք նրան հիվանդասենյակ, հետևե՛ք որ դուրս չգա։

–Չի՞ կարելի տեսնել Կամոյին։

–Ո՛չ։

–Գնացի՛նք,—վախվորած ասաց բուժքույրը։

Սակայն պալատում Արմենը երկար չմնաց, վերադարձավ Կամոյի մոտ, որոշեց, մինչև հարազատների գալը մնալ այստեղ։ Մնացած հիվանդների հետևից ընկած բժիշկները հազիվ թե նկատեն իր բացակայությունը։ Կամաց բացեց դուռը ու մտավ մեջ։ Կամոյի աչքերը փակ էին, ուրեմն քնած է։

Արմենը նստեց աթոռին ու մտահոգ նայեց երիտասարդի վիրահատությունից հետո գունատ դեմքին։ Հետաքրքիր բան, իրեն ոչի՜նչ չի եղել, իսկ այս տղան ջարդուփշուր է, աջ ձեռքը, ոտքը, երեք կող, էլ ի՜նչ մնաց․․․ Հարազատներն էլ Հայաստանում չեն։ Նրանք նույնիսկ չգիտե՛ն կատարվածի մասին։

–Ձեզ չասացի՞ն մնա՛լ պալատում։

Արմենը սթափվեց մտքերից ու նայեց անդուր ձայնի կողմ։ Դռան արանքում ցցվել էր նույն բժիշկը որն ուղարկել էր իրեն հիվանդասենյակ։

–Դուք այստեղ գտնվելու իրավունք չունեք։

–Նա այստեղ ոչ մեկ չունի,—փորձեց արդարանալ Արմենը։

–Դուք նրան կարող եք վնասե՛լ․․․ կես ժամ առաջ նա բարդ վիրահատություն է ունեցել, իսկ դուք մուկնուկատու եք խաղում։

Արմենը դուրս եկավ ու այլևս չեկավ Կամոյի մոտ։ Միայն խնդրեց իրեն տեղյակ պահել, երբ նա ուշքի գա։ Երկար չանցած բուժքույրը հայտնեց, որ երիտասարդը աչքերը բացել է։ Արմենը անհապաղ շարջվեց նրա հիվանդասենյակ ու բուժքրոջ հետևից մտավ մեջ։

Երիտասարդը թույլ էր, սակայն ժպտում էր։ Նրա լուսավոր աչքերը մի պահ խոնավացան, հազիվ շարժելով շրթունքները շշնջաց․

–Ձե՜ռքս․․․ կկարողանա՞մ նվագել․․․

Արմենը քիչ մնաց ծիծաղեր։ Հազիվ է ազատվել մահվան ճիրաններից, հարցնում է նվագելու մասին։ Բայց հոգու խորքում լավ էր հասկանում նրան։ Զրկվել տաղանդից, որը քո էությունն է, մահվան է հավասար։

–Կկարողանա՛ս, դու ամեն ինչ էլ կկարողանաս,—հանգիստ պատասխանեց բժիշկը։

Պարզվեց այդ չոր ու կոպիտ արարածը ժպտալ գիտի։

Երեկո էր երբ տեղ հասան Վեռան ու Ռոբոն։ Որդուն Ռոբերտ ոչ մեկը չէր ասում, Ռոբո էր դարձել։ Կինը մի քանի արցունք թափելուց հետո հանգստացավ։ Որդին շփոթված էր, նույնժամ անչափ ուրախ։

Ի պատիժ իրեն վատ պահելու՝ բժիշկը որոշեց Արմենին գիշերը թողնել հիվանդանոցում, բաց թողնել միայն առավոտյան։ Վեռան ու Ռոբոն մնացին մոտակա հյուրանոցում։

–Մայրիկս գիտի՞,—տխուր ձայնով հետաքրքրվեց Կամոն։

–Ոչ։

–Նա հիմա իրեն տեղ չի գտնում։ Ու՞ր է հեռախոսս։ Պիտի խոսեմ նրա հետ։

–Ամեն ինչ մնաց ավտոբուսի մեջ ու ցիրուցան փողոցով մեկ։ Երևի ոստիկանությունում է։ Համարը ասա, կնոջս հեռախոսով կզանգես վաղը։

Կամոն ոչինչ չասաց։ Երկուսն էլ լռեցին։

–Մեռնողներ կա՞ն,—հանկարծ հարցրեց տղան։

–Կան․․․

–Շա՞տ։

–Չորս հոգի։

–Իսկ ինձ ո՞ր շարքում են դասել,—նորից ժպտաց երիտասարդը։

–Հիմա՛ր,—կախվեց քաշեց նրա ականջը։

Այդ ոտից գլուխ ջարդված երիտասրադի մեջ կար զարմանալի նմանություն իրեն, այո՛ իրեն։ Ինքն էլ մի ժամանակ նույնն էր։ Նույնիսկ ամենավատ ու անհուսալի պայմանններում գտնում էր հումորի տեղ, հաճախ՝ սև հումորի։

«Հիմարին» իրենց հետ տարավ Երևան, հետագա բուժումը շարունակվեց այնտեղ, իսկ մինչև ապաքինվեր պիտի մնար իրենց տանը։

Սակայն շատ բան փոխվեց, երբ եկավ Կամոյի մայրը։

Արմենը հիվանդանոց եկավ ինչպես միշտ նույն ժամին․ փոխանակ ճաշի գնա ընդմիջումին, եկավ երիտասարդի մոտ, որպեսզի միասին ճաշեն։ Չնայած հիվանդանոցում բավական ախորժելի ճաշեր կային, «լրացուցիչ կերից» Կամոն չէր հրաժարվում։

–Այսօր հինգերորդ օրն է ինչ այստեղ եմ։ Այսօր մայրիկս պիտի գա։

–Լավ է։ Ուրեմն դրա համար բարձր է տրամադրությունդ։

Քսանչորս տարեկան տղամարդը չորս տարեկանի նման ուրախանում էր մոր գալուն։ Քառասունն անց տղամարդու համար դա քթի տակ ժպտալու պատճառ էր։ Ինքը մորը չպատմեց ավտովթարի մասին․ խնայեց նրա ծնողական սիրտը։

Հեռախոսի զանգը հնչեց ու Արմենը դուրս եկավ պատասխանելու։ Աշխատանքից էր․ ինքը բանկում էր աշխատում։ Տարված խոսակցությամբ Արմենը չնկատեց ինչպես հիվանդասենյակ մտավ մի կին՝ Կամոյի մայրը։

–Վերջապե՛ս,—խոսակցությունը ավարտելուց հետո արտասանեց Արմենը։ Զգաց ինչպես մեջքի հետևում բացվեց դուռը ու լսեց Կամոյի ձայնը․ «Նա այդտեղ է մայրիկ»։

Արմենը շրջվեց դեպի դեպի դուռը ու տեսավ դիմացը կանգնած անծանոթին։

–Ուրեմն դու՞ք եք Կամոյի մայրը։

–Այո,—հազիվ պատասխանեց կինը։ Նա քարացած աչք չէր պոկում Արմենի դեմքից։ Զարմանքի ու սարասափի խառնուրդ էր արտահայտում նրա ողջ էությունը։ Բացուխուփ արեց բերանը, դողացող ձեռքերը սեղմեց կրծքին ու չռեց աչքերը այնպես, ասես հիմա հանկարծամահ ընկնելու է գետնին։

Արմենին իհարկե տարօրինակ թվաց նման պահվածքը։ Նա երկար սպասեց, որ կինը գոնե մի բառ արտասանի, սակայն հասկանալով, որ նա միայն շանթահարի նման ցցվել իրեն է նայում ու քթի տակ շշնջում անհասկանալի կցկտուր բառեր, առաջարկեց մտնել Կամոյի մոտ։ Որդու մոտ կինը արդեն հանդարտվեց, սակայն Արմենի աչքից չվրիպեց նրա հուզմունքը․ ինչպես նայում է մե՛կ իրեն, մե՛կ որդուն։ Երևի չափից ավելի մտատանջությունից է։ Արմենը գտավ հազար բացատրություն նրա պահվածքին։

–Դե՜ լա՜վ, ես գնամ, աշխատանքից եմ եկել։ Երեկոյան կգամ։ Իսկ ձեզ ինչպես հասկացա դժվար կլինի այստեղից հանել․․․ հիմա՜,—ժպտաց Արմենը,—երեկոյան ձեզ կտանեմ մեր տուն։

Ցտեսություն ասելուց հետո դուրս եկավ ու ողջ ճանապարհին մտածում էր այդ կնոջ մասին։ Կամոյի մայրը իրեն դուր չեկավ։ Դե՜, ինչու՞ նա իրեն պիտի դուր գար։ Սակայն չգիտես ինչու սպասում էր լրիվ ուրիշ մարդու։ Կամոյի նման արև-երիտասարդը պիտի ունենար իր նման արև մայր։ Իսկ այս անդուր անձնավորությունը Կամոյի հակապատկերն էր։ Ու սրտի խորքում դեմ էր նրա ներկայությունից իր տան մեջ։ Ավելի լավ է մերժի հրավերը ու մնա հյուրանոցում կամ բարեկամների մոտ։ Բայց ի՜նչ բարեկամ․․․ հինգ օրվա մեջ միայն երկու ընկեր է եկել Կամոյի մոտ, երկուսն էլ նրա խելքին։

Կնոջը զգուշացրեց Կամոյի մոր մասին ու աշխատանքից հետո եկավ ուղիղ հիվանդանոց։ Զարմանալի փոփոխություն էր տեղի ունեցել Նաիրայի մեջ՝ այդպես էր Կամոյի մոր անունը։ Արդեն ժպտում էր, չնայեց տարօրինակ հայացքով, նույնիսկ շնորհակալություն հայտնեց իր հոգատարության համար։

–Մենք երկար խոսեցինք Կամոյի հետ, ու նա պատմեց ինչքան լավություն եք արել։

Արմենը ուշադիր լսում էր նրան, զգում անկեղծ ջերմություն։ Մնալ իրենց տանը Նաիրան հրաժարվեց, ասաց ունի ընկերուհի, ում մոտ կմնա։ Սրտի խորքում Արմենը ուրախացավ, սակայն թեթև հակաճառեց․

–Ո՜չ-ո՜չ-ո՜չ, կմնա՛ք մեր տանը։

Նաիրան հոնքերի տակից նայեց նույն հայացքով ինչպես միջանցքում ակնապիշ մնացել էր, սակայն արագ հավաքեց իրեն ու կրկնեց․

–Կմնա՛մ ընկերուհուս տանը։

Ի՞նչ էր փնտրում կամ գտել էր իր մեջ՝ Արմենը այնպես էլ չհասկացավ։ Իր մոր տարիքին կինը, շեկ ներկված մազերով, խնամված դեմքով, մի քիչ գեր, սակայն համակրելի տեսք ուներ։ Բայց կար նրա մեջ վանող ու թշնամական հատկանիշ։ Երկուսն էլ զգում էին թաքուն հակակրանք իրար հանդեպ։

Անցավ երկու ամսից ավելի։ Կամոն արագ էր ապաքինվում։ Երիտասրդ օրգանիզմը բոլոր ուժերը գցել էր վերականգման վրա։ Ընթացքում Նաիրան վերադարձավ Ռուսաստան ու ետ եկավ։

–Սրա՞ համար էիք այնքա՜ն ճանապարհ անցել,—բացականչեց Արմենը, երբ տեսավ Կամոյին կիթառը ձեռքում։

Երիտասարդը ժպտաց։

–Առանց սրա ես կյանք չունեմ։

Մի քանի անգամ նույնիսկ միասին երգեցին։ Տեղավորվում էին հիվանդանոցի առջևի պուրակի նստարաններին ու երգում։ Նման դեպքերում Նաիրան քաշվում էր հեռու, ու նրա ներկայությունը լրիվ մոռացվում էր։

Երբ Կամոն նվագում էր կամ երգում, նա միաձուլվում էր մեղեդու հետ, դառնում իսկական արև։

Արմենը թև էր առնում նրա կողքին։ Ասես կյանքը տվել էր հնարավորություն պտտել ժամանակի անիվը ետ ու վայելել սիրելի արվեստը, առանց որի գոյություն չէր պատկերացնում։ Հաճելի էր սուզվել այդ աշխարհը նորից։ Եթե բուժքույրերը չգային Կամոյի հետևից, ապա կարող էին մոռանալով ամեն ինչ երգել։ Լինում էին վայրկյանններ երբ Արմենի մեջ արմատ էին առնում երգով զբաղվելու իղձերը։ Բայց դա միայն ակնթարթային թուլություններ էին։ Իրականությունը արագ էր սթափեցնում ու վերադարձնում սովորական կյանք։ Սրտի խորքում զգում էր ափսոսանք չիրականացած երազանքների վերաբերյալ։ Ավելի հաճախ էր ուզում տեսնել Կամոյին։ Նրա ձիրքը երաժշտական արվեստի նկատմամբ բարի նախանձ էր առաջ բերում։ Թող գոնե մեկը այս աշխարհում հասնի նպատակին։ Թող աշխարհը վայելի նրա սքանչելի ձայնը։ Կամոն ուներ այն ինչ ինքը չի ունեցել երբե՛ք՝ խիզախությու՛ն, նպատակասլացությու՛ն ու գլխավորը՝ ծնողների օգնությու՛ն։ Արև-տղան պիտի ունենա արև ապագա։

Կամոյին դուրս գրեցին հիվանդանոցից։ Արմենի բազմաթիվ թախանձանքները չօգնեցին։ Նաիրան տարավ նրան ընկերուհու տուն։ Ու մնացին այնտեղ ևս մի շաբաթ։ Ապա մեկնելու էին Ռուսաստան։

Արմենին այս պահվածքը փախուստ էր հիշեցնում։ Չէ որ երիտասարդը լուրջ վնասվածքներ ուներ, ու վերականգնման երկար շրջան էր սպասում։ Անչափ հետաքրքիր էր ինչու՛։ Բայց և հասկանում էր, որ հարցնելու իրավունք չունի։ Նույնիսկ կինը՝ Վեռան նկատել էր Նաիրայի զգուշավոր վերաբերմունքը իրենց նկատմամբ։

Քանի մեկնելու օրը մոտենում էր, այնքան տագնապալի էր Նաիրայի տեսքը։

–Մա՜մ, ինչու ես այդքան հուզվում չեմ հասկանում,—հաճախ կրկնում էր որդին։

Վերջին օրերին խուճապի հասած տրամադրություն էր զգում այդ կնոջ մեջ։ Կարծես ինչ-որ բան ուզում է ասել։ Գնում էր գալիս, սակայն՝ լռում։

Եկավ ճանապարվելու օրը։

Կամոն բռնել էր հենակը։

–Շնորհակալ եմ ամեն ինչի համար, Արմե՛ն, ասես մեծ եղբայրս լինես։ Քո՛ մեջ ձեռք բերի մեծ եղբորս, ում երազել եմ ունենալ մանկուց․․․ սակայն բախտ չունեցա, ո՛չ քույր, ո՛չ էլ եղբայր ունենալ։

–Կամո՜,—կտրեց նրա խոսքը մայրը։

–Մա՜մ ջա՜ն։ Լա՜վ, լռում եմ, գնացի՛նք։ Եթե գաս Ռուսաստան իմացի՛ր, Սոչիում փոքր եղբայր ունես։ Մա՜մ, գնացի՛նք։

Այս խոսքերը արտասանելուց հետո երիտասարդը ժպտաց ու ճամփորդական պայուսակը հետևից քաշելով ուղղվեց դեպի օդանավակայանի շենքի մուտքը։

–Բարի թռիչք,—արև տղու հետևից մաղթեց Արմենը։

–Արմե՜ն,—հանկարծ ամուր սեղմեց նրա բազուկը Նաիրան, որի ներկայության մասին լրիվ մոռացել էր։

–Ի՞նչ։

–Դու չգիտես։ Կամո՜ն,—Նաիրայի ձեռքը դողդողաց ու ավելի ուժեղ սեղմեց Արմենի ձեռքը։ Աչքերը լցվեցին արցունքներով։

–Ի՜նչ․․․ ձեզ ի՞նչ պատահեց։ Ջուր բերեմ։ Սպասեք կանչեմ Կամոյին։

Որդու անունը լսելով կինը ավելի շատ հուզվեց։

–Ո՜չ, ո՛չ․․․ նա ոչինչ չգիտի, ինչպես և դու․․․

Նաիրայի շրթունքները կծկվեցին։

–Ինչի՞ մասին եք խոսում։ Ինչու՞ վատացաք։

Կամոն արդեն հերթ էր զբաղեցնում որպեսզի անցնի ուղեբեռի ստուգումը։ Ժպտաց ու ձեռքով կանչեց մորը։

–Նա չգիտի՜, ինչպես և դու՛․․․ արդեն քանի օր է կրկնում է, որ դու նրա մեծ եղբայրն ես․․․ արդեն չեմ դիմանում․․․ վաղ թե ուշ իմանալու եք․․․

–Ի՞նչ պիտի իմանանք։ Հետո ի՜նչ որ կրկնում է։ Ես էլ անդադար ասում, որ նա ասես փոքր եղբայրս լինի․․․ շատ սիրեցի այդ տղային․․․

–Բայց դու իսկականում նրա մեծ եղբայրն ես․․․

Արմենին թվաց, թե Նաիրան զառանցում է։

–Ի՞նչ եք խոսում։ Չեմ հասկանում ձեզ։

Կինը բաց թողեց Արմենի ձեռքը ու շնջաց հազիվ լսելի․

–Երբ հանել ես նրան ավտոբուսի միջից․․․ եղբորդ ես փրկել Արմե՛ն, դու իրավունք ունես իմանալ ճշմարտությունը։ Երկու ամսից ավելի Կամոյին ես խնամել ու չես իմացել, որ նա քո հարազատ եղբայրն է։ Երկու ամսից ավելի եղել ես նրա կողքին ու չես իմացել։ Ե՛ս, չե՛մ ասել․․․ ու չէի՜ ուզում ասել․․․

–Ի՞նչ եք խոսում,—քիչ մնաց գոռար Արմենը։

–Սու՜ս, սու՜ս մնա․․․ նա ոչինչ չպիտի իմանա․․․ նա չգիտի, որ մեզնից առաջ հայրդ ընտանիք է ունեցել․․․ բայց դու այնքան նման ես հորդ․․․ կրկնօրինակն ես․․․ առաջին իսկ հայացքից հասկացա․․․ինչպե՜ս նման ես հայրիկիդ․․․ Կամոն հեռվում սպասում էր մորը։

Արմենը քարացել էր։ Լսածից ոչինչ չէր հասկանում։ Ի՞նչ է խոսում այս կինը։ Գլուխը պտտվեց։ Ուղևորներն ու նրանց ճանապարհ դնողները քանի գնում շատանում էին։ Արմենը անհանգիստ շունչ քաշեց։ Ուղեղում չէր տեղավորվում լսածը։ Դիմացը կանգնած կինը սրբում էր արցունքները։ Ու չէր ստում։ Ա՜յ հիմա, Արմենը վստահ էր, նա չի՛ ստում։ Բայց և ընկալել ու հավատալ լսածին չէր կարող։

–Հիմա չգիտեմ պետք էր ասել թե ոչ։ Բայց դու՜ք․․․ ձեր երգերը․․․ քո վերաբերմունը նրա հանդեպ․․․ ա՜խր արդեն չեմ կարող լռել,—Նաիրան մեջ քաշեց արցունքները, աշխատեց չլացել։ Նայեց ուղիղ աչքերի մեջ,—ձևացրու որ ոչինչ չեմ ասել․․․ նրան էլ կասեմ, հետո՜․․․

Հանկարծ վերադարձավ Կամոն։

–Մա՜մ գնացինք։ Ուշանալու ենք քո պատճառով։—Բռնեց մոր ճամպրուկը։ Դե՜, հաջող մեծ եղբայր,—ասաց Կամոն ու նորից գրկեց Արմենին։

Արմենը մնաց քարացած։ Ճպճպացրեց աչքերը ուշադիր նայեց շուրջը, ապա օդանավակայանի շենքը մտած Կամոյին, որը մի ձեռքով հենակին էր հենվել, մյուսով ճամպրուկն էր քաշում հետևից։ Նոր գլխի ընկավ, ինչն էր իրեն հմայել երիտասարդի մեջ, չէ՞ որ դա ի՛նքն էր։ Եթե հետևից նայես կմտածես, որ արև երիտասարդը Կամոն չի, այլ՝ Արմենն է քսանչորս տարեկան ժամանակ։ Ինչպես հայրն էր իրեն ասում․ «արև-տղաս»։ Ա՜րև, ա՜րև, ա՜րև․․․ Այդ բառը անհապաղ ուզում էր արտասանել, հենց տեսնում էր Կամոյին։ Նույնիսկ առաջի՛ն օրվանից, առաջի՛ն իսկ պահից, երբ նա նստեց ավտուբուսի մեջ իր կողքին, ժպտաց իր լուսավոր աչքերով ու առաջարկեց ծանոթանալ։ Արմե՜ն, Արմե՜ն․․․

Տղամարդու խավարած ուղեղում կայծակի նման փայլատակեց այն օրը, երբ հայրը հեռացավ ընտանիքից։

Ապակու հետևից երևում էր ինչպես բարձրանում են երկրորդ հարկ ուղևորները, նրանց թվում և Կամոն մոր հետ։ Երիտասարդը ձեռքով ցտեսություն արեց, ժպտաց։

Գույնը կորցրած Արմենը անշարժ էր։ Նրան թվաց, թե ապակու մյուս կողմից ինքն իրեն է հրաժեշտ տալիս։

P. S. Արմենը Ռոբոյի հետ մտավ դահլիճ։ Այն լիքն էր հյուրերով։ Համերգը իհարկե նրա համար առանձին հետաքրքրություն չէր ներկայացնում, սակայն որդու երազանքին օգնական դարձած հորը տեսնելու ցանկությունը ստիպեց նստել ինքնաթիռ ու գալ Սոչի։ Իհարկե Կամոյին վնասելու ցանկություն բնավ չուներ։ Փոխվե՞լ էր վերաբերմունքը նրա հանդեպ։ Չգիտե՛ր։ Այդ շողշողուն տղան անմեղ է։

–Մե՜ծ եղբայր եկա՞ր,—վազեց ջերմությամբ գրկեց նրան Կամոն։ Արդեն առանց հենակի էր,—հայրի՜կ, նա՛ է ով ինձ փրկել է, ու՛մ մասին օրուգիշեր պատմել եմ քեզ, ու մայրիկն չէր թողնում դեմքը ցույց տալ քեզ, թե մե՜կ էլ տեսար, սրան որպես որդի կհավանես, կփոխես իմ հետ, կհրաժարվես ինձնից։ Քեզ հերոս տղան երգիչից շատ դուր կգա․ ավտոբուսի միջից երեք հոգու է հանել։

Մինչդեռ Կամոն ողջագուրվում էր Ռոբոյի հետ, չնկատեց ինչպես մազերը սպիտակած հայրը դեմքի գույնն էլ սպիտակի փոխեց։

Արմենը անթարթ նայեց հորը։

–Արև-տղա՜ս,—թուքը կուլ տվեց հայրը։

–Ի՜նչ, հայրիկ․․․