Лясная дарога [Алесь Разанаў] (fb2) читать постранично

Алесь Разанаў ЛЯСНАЯ ДАРОГА

версэты

Падрыхтаванае на падставе: Алесь Разанаў, Лясная дарога. Версэты, — Мінск: Выдавец I. П. Логвінаў, 2005. — 200 с.

ISBN 985-6701-91-0

УДК 881.161.3-1

Copyright © 2015 by Kamunikat.org 

ДАРЭШТЫ

У левую руку мне даюць паразу, але ў правую я паспяваю ўзяць перамогу.

Тады ў правую руку мне даюць радасць, але я працягваю левую руку i бяру скруху...

У мяне пытаюцца: хто ты? — i хочуць спыніць.

Я не адказваю i не спыняюся.

Засяроджанаю душою я намацваю дрогкую лінію сэнсу, па якой мушу ісці дарэшты.

ЗБРОЯ

Настае дзень, калі я бяру меч i бяру шчыт...

Цяпер я ўзброены, цяпер я здольны абараняццаі нападаць, ітыялюдзі, якія ўчора штурхалі мяне локцямі, цяпер пачціва вітаюць мяне.

З цягам часу меч урастае ў маю правую руку, шчыт — у левую, i я адчуваю ix як сваё цела.

Але... Але няўжо яны — тэта я, няўжо да самага скону я мушу рабіць тое, што раблю цяпер,— укладацца ў зброю?!.

I гады паступова я пачынаю адымаць яе ад сябе — вызваляцца.

Не адзін тыдзень, пэўна, міне, перш чым гэта адбудзецца: надта шчыльна зраслася зброя з маім целам, з маёй сутнасцю.

Аднак, перамогшы слабасць, я мушу перамагчы i сілу.

АПОРА

Нам няма на што абаперціся.

Крышталі пэўнасці, на якія мы ўскладалі такія вялікія спадзяванні, нечакана пераўтвара-юцца ў ластавак i шпакоў i імкліва адлятаюць ад нас.

У вырай,— збянтэжана разводзім мы рукамі.

I мы нічога не можам зрабіць з гэтым неспасціжным выраем,

не можам яму запярэчыць.

Мы жывём у свеце, дзе вечар змяняецца раніцай, вясна — восенню, жыццё — смерцю,

дзе час рухаецца ў адзін бок,

дзе адзіная адвечна ўстойлівая апора — гэта страчванне яе:

в ы р а й.

ПЯРЭЧАННЕ

Яшчэ здольны балець,

яшчэ здольны пакутаваць,

яшчэ здольны памерці,

я разбіваю душу i рукі аб камяні i сцены, якія мяне абступаюць.

Я парываюся з мінулага ў сёння, з бяспекі ў свабоду.

Але мы твая абарона,— пярэчаць мне камя-ні i сцены,— мы тваё вонкавае цела,

мы ратуем цябе ад спёкі i сцюжы, ад агню i вады, ад кулі i шаблі,

бо ты яшчэ не здольны не балець,

бо ты яшчэ не здольны не пакутаваць,

бо ты яшчэ не здольны не памерці.

ПАДЗЕЛ

Я аддзяліў слодыч ад горычы, асалоду ад пакуты, рай ад пекла —

i кветкі сталі мяне паіць толькі салодкім нектарам, а дрэвы частаваць толькі райскімі яблыкамі.

Але чым далей, тым з усё большай трывогай я ўслухоўваюся ў тую другую палову падзеленага мною свету.

«Яшчэ не позна,— мне шэпчуць нейчыя галасы,— выпі кубак горычы, якою перапоўніліся кветкі,— i яна ацэліць цябе, саступі ў пекла — i яно цябе выратуе...»

Я вагаюся, тулюся ў сваю палову i не адважваюся зразумець, што я ўжо асуджаны.

НАВОБМАЦАК

Мы рухаемся навобмацак.

Калі настае дзень — мы заўважаем, што нам светла,

калі настае ноч — заўважаем, што цёмна,

калі адхіляемся з дарогі, калі забягаем наперад альбо калі адстаём — тады непазбежна вяртаемся на ранейшае месца.

Мы рухаемся з адной цяперашнасці ў другую i як сваю долю прымаем тое, што ёсць.

Наша дарога праходзіць праз нашы сэрцы,

кожны наш крок — гэта крок за небакрай,

i ў кожным нашым імгненні змяшчаецца ўвесь час.

СПАДЧЫНА

Калі яна цяжар — тады яна крылы,

калі яна вярэдзіць — тады яна гоіць,

калі яна знясільвае — тады дае сілу...

— Аднак з гэтаю ношкаю ты не здолееш ус-тупіць на неба,— перасцерагае мяне першы анёл.

— А без яе зноў упадзеш у мінулае,— перасцерагае другі.

Я ix абодвух разумею.

Пісягі i апёкі на маім целе.

Віхуры клічуць мяне падужацца.

Зямля — частка мяне.

I агністыя мечы анёлаў пільна ўзіраюцца ў маю душу.

АПОШНІ ЧАС

Зоркі перакульваюцца i выліваюць на нашы палеткі смалу i cepy,

перуны выбухаюць над нашымі гарадам!,

хістаецца сонца...

Нам боязна, нам неспакойна,

мы яшчэ шчыльней прыпадаем да зямлі,

яшчэ мацней учаперваемся ў нашы заняткі i рэчы

i не адважваемся паглядзець вышэй за сябе

i зразумець, што ратунак перашкаджае...

А сонца расхіствае нашы дні,

a зоркі ўрываюцца ў нашы развагі,

а перуны заглушаюць нашу размову.

I ўсё настае, i ўсё ніяк не можа настаць той час, той адзіны час, які для нас існуе сапрaўды,— апошні.

ШЫЛЬДАЧКІ

На дрэвах — шыльдачкі.

На ix напісана, колькі якому дрэву гадоў, як яно называецца, якая яго таўшчыня i вышыня.

Людзі праходзяць міма дрэў, не заўважаючы ix, — яны чытаюць шыльдачкі...

A сведчанні дрэў так i